Starożytność Kolebką Europejskiej wspólnoty jaką znamy, był obszar otaczający Morze Śródziemne, zarówno na kontynencie Europy, Azji jak i Afryki. Najważniejsze ludy starożytne Fenicjanie Czas i miejsce powstania: Powstali pod koniec XII w. p.n.e. na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego (stanowiącego część obszaru zwanego Kanaanem). Religia: Politeistyczna. Ustrój: Miasta-Państwa rządzone przez królów i rady składające się z wpływowych (m.in. możnych i kapłanów) Przyczyny rozwoju kulturowego: Zamieszkały obszar położony na przecięciu szlaków handlowych między Mezopotamią a Azją Mniejszą i Egiptem Zasługi: 1. Rozwinięte rolnictwo i rzemiosło (szkło, metal, tkanina, purpurowy barwnik, kość słoniowa). 2. Wybitni okrętownicy i żeglarze – konsekwentnie, jeszcze bardziej rozwinięty handel. 3. Kolonie na terytoriach Afryki Północnej (Kartagina), Sycylii, Sardynii, Hiszpanii. 4. Przenikanie się kultur i religij między państwami. 5. Pismo alfabetyczne – symbole oznaczające głoski, a nie sylaby bądź symbole. Problemy, koniec cywilizacji: Obszar wystawiony na liczne najazdy ze strony sąsiadów (podbili ich m.in. Egipt, Asyria, Babilonia, Persja, Imperium Aleksandryjskie, monarchie hellenistyczne). Ostatecznie podbici przez Rzymian. Izraelici | Żydzi | Hebrajczycy Czas i miejsce powstania: Wedle Bilbii, za czasów Abrahama. Potem w 1020 r. p.n.e. - początek panowania Saula (kolejni władcy to odpowiednio Dawid i Salomon) Religia: Judaizm. Święta księga: Biblia hebrajska (tzw. Stary Testament), w której zawarty jest Pięcioksiąg/Tora, którego autorstwo tradycja przypisuje Mojżeszowi. Zawarty w nim jest Dekalog (przykazania) – przymierze z Bogiem, pierwszy raz przyjęte przez Abrahama, przez Mojżesza zaś potwierdzone. Niewola babilońska: Okres, kiedy Palestyna była pod władaniem Babilończyków. Zburzono Świątynię Salomona, powstała pierwsza diaspora i synagogi. Mesjasz: W wierzeniach judaistycznych, wyzwoliciel ludu żydowskiego, a w późniejszych przekazach i zbawiciel całego świata. Judaizm, w przeciwieństwie do wiary Chrześcijańskiej nie uznaje Chrystusa za mesjasza. Minojczycy Czas i miejsce powstania: Początek II tysiąclecia, Kreta. Religia: Politeistyczna, utożsamiana obecnie z Grecką. Ustrój: Niegdyś dwie dynastie, osadzone w Knossos i Fajstos, potem władza skupiona w ręku jednego monarchy. Przyczyny rozwoju kulturowego: Zasługi: 1. Pismo linearne typu A (do dziś nieodczytane) 2. Pałace – wielofunkcyjne budowle, m.in. w Knossos, Malii i Fajstos 3. Rozwinięty handel. 4. Ceramika. Problemy, koniec cywilizacji: ??? Grecy (Mykeńscy/Achajscy) Czas i miejsce powstania: Początek II tysiąclecia p.n.e., na Peloponezie, założona przez Achajów. Religia: Politeistyczna, Grecka (duh) Ustrój: Głównie monarchie, m.in. Mykeny, Tyryns, Pylos. Zasługi: 1. Pismo linearne typu B, sylabiczne (ściągnięte od Minojczyków i przerobione na własne potrzeby) 2. Łatwo asymilowali kultury innych cywilizacji. Kartagina Czas i miejsce powstania: X w. p.n.e., kolonia Fenicka Przyczyny rozwoju kulturowego: Zasługi: 1. Silna flota 2. Rozwinięty handel 3. Bili się z Greakmi i sobie radzili Problemy, koniec cywilizacji: (Wojny punickie) Grecja epoki archaicznej Czas i miejsce powstania: VIII w. p.n.e. Ustrój: Polis – niezależne wspólnoty Przyczyny rozwoju kulturowego: Zasługi: 1. Kolonizacja rozwiązaniem na problem głodu i przeludnienia. (Metropolis – miasto matka i apoikia – osada odległa od miejsca zamieszkania) 2. Emporia – osady handlowe 3. Od innych kultur poprzez kolonie przejęli, między innymi: monety (od krainy Lidii) 4. Greka jako lingua franca na morzu śródziemnym 5. Greckie pismo alfabetyczne. 6. Hellenizacja innych państw. 7. Wojna m.in. z Persami. Rzym Przedimperialny Czas i miejsce powstania: Około 753 roku, chyba że Romus i Romulus kłamali. Religia: Ustrój: Monarchia Przyczyny rozwoju kulturowego: Hippity hoppity – c.d. Zasługi: 1. Byliby z nich dobrzy pisarze – kradli pomysłów ile wlezie i je udoskonalali, np.: 1. Religie sąsiadów, w tym greków 2. Architektura Etrusków 3. Metalurgia Etrusków 2. Rozrywka w postaci zmagań Gladiatorów (przy czym ciekawe było to, jak wiele różnych rodzajów gladiatorów było. 3. Podbili Italię 4. Romanizacja 5. Municypia – miasta na terenie podbitej Italii, posiadające wewnętrzny samorząd, ale których obywatele uzyskiwali po pierwsze obywatelstwo, a po drugie, taki tam kruczek, obowiązkową służbę wojskową. 6. Wojny punickie, Katon się cieszy. 7. Dziel i zwyciężaj rządź – antagonizowanie podbitych ludów przeciwko sobie, by nie stworzyły wspólnego frontu. 8. Pax Romana (Pokój Rzymski) – wymuszony, ale dosyć korzystny pokój na podbitych ziemiach. Imperium Aleksandryjskie Czas i miejsce powstania: W 336 r. p.n.e. Aleksander Wielki zostaje władcą Macedonii, w 334 idzie podbić Persów. Ustrój: Jeden władca, Aleksander. Zasługi: 1. Przyjęcie obrzędów barbarzyńskich (nieznających greki) 2. Biblioteka Aleksandryjska Przyczyny upadku: Aleksander zmarł, diadochowie (jego dowódcy i współpracownicy) nie umieli się dogadać w sprawie sukcesji przez 4o lat i ogólnie wszystko diabli wzięli. Kultura Hellenistyczna 1. Miasto: 1. Agora – główny plac miejski 2. Teatr 3. Akropol – wzgórze, centrum kultu 2. Koine – nowe lingua franca 3. Hellenizacja Wschodu: 1. Literatura grecka 2. Teatr grecki 3. Religia też grecka 4. Orientalizacja Greków: 1. Wschodnie kulty religijne 2. Wpływy filozofii orientu 3. Rzeźbiarstwo: Harmonia zastąpiona przez dynamikę i ekspresję Kultura Rzymian 1. Akwedukty – transport wody 2. Termy – łaźnie 3. Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu 4. Łacina kolejnym linga franca (poprzednie rzecz jasna wypierano z czasem) 5. Przed edyktem cesarza Karakalli z 212 r. n.e. - elitarystyczne podejście do obywatelstwa. 6. Prawo 1. Podział na prawo karne i cywilne 2. Kodyfikacja prawa w tzw. Kodeksie Justyniana (Corpus iuris civilis – zbiór prawa cywilnego), z inicjatywy cesarza bizantyjskiego Justyniana Wielkiego w VI w. n.e. (dosyć późno, coby nie patrzeć) 7. Mocno korzystali z dorobku greków, uznając ich kulturową wyższość. Wschód pozostał hellenistyczny. 8. Dziedzictwo Rzymu: 1. Języki romańskie, m.in. włoski, francuski, hiszpański, portugalski, rumuński. 2. Architektura, porządne drogi 3. Prawo na tyle dobre, że dalej go uczą na studiach.
